کودکان از دوازده تا پانزده ماهگی فرا میگیرند که می توانند در مقابل خواسته های دیگران مقاومت کنند.بیشترین کلماتی که در این سنین استفاده می کنند ,"نه" است.اینکه کودکان در مقابل درخواست و اتفاقات مختلف مقاومت نشان می دهند , یک سیر طبیعی رشد است.آن ها با این شیوه قدم در راه استقلال و پیدا کردن هویت خود می گذارند.آمار نشان می دهد کودکان لجباز در بزرگسالی انسان هایی مستقل و خودساخته می شوند.
کودکان به وسیله لجبازی قصد دارند استقلال و هویت خود را برای بزرگسالان مشخص کنند.همچنین دلیل دیگر لجبازی ممکن است فقط یک بازی و حرکتی برای جلب توجه باشد.به طور کلی لجبازی شدید یک مشکل ذاتی نیست و معمولا لجبازی ریشه و علل مختلفی دارد و شما با پیدا کردن مشکل و ریشه یابی موضوع می توانید مانع از لجبازی های آینده کودک شوید.رفتار شما به عنوان والدین کودک یا مربی,در کاهش یا افزایش این لجبازی بسیار اثرگذار است.شما می توانید با استفاده از تکنیک های مختلف در زمان درست, بدون ناراحتی و عصبانیت یک رفتار نامناسب کودک را به بستری مناسب برای رشد و تربیت کودک قرار دهید.همچنین باید توجه داشته باشید برخورد نادرست با لجبازی کودکان می تواند باعث شود استقلال شخصیتی فرزند شما سیر تکاملی درستی را طی نکند.
در اینجا ما شما را با تکنیک های مختلف برای مقابله با لجبازی آشنا می کنیم.اما اینکه کدام روش برای کودک شما مناسب است به عوامل مختلفی مانند سن کودک,میزان لجبازی, زمان لجبازی یا اهمیت موضوع برمیگردد.
1-حفظ آرامش
هنگامی که کودک با لجبازی های خود شما را کلافه کرده است.یا شما در موقعیت بد یا خسته کننده ای قرار دارید و کودک نیز شروع به لجبازی می کند,ممکن است شما با داد و بیداد بخواهید او را آرام کنید.اما اینکار تنها باعث دلخوری بیشتر و در نتیجه لجاجت بیشتر می شود.همچنین این کار باعث می شود با کودک دچار درگیری لفظی شوید و شرایط را پیچیده تر کنید.
در این زمان شما باید در ابتدا سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید.در ابتدا چند نفس عمیق بکشید.اگر می توانید از اتاق خارج شوید و چند قدمی راه بروید.اجازه بدهید هم شما و هم کودک در زمان بهتری شروع به صحبت کنید و هر دو کمی آرامش بیشتری کسب کنید.همچنین فراموش نکنید که شما در زمان بحث با احترام صحبت کنید و هیچ گاه خونسردی خود را از دست ندهید.
2-پرت کردن حواس
همان طور که ذکر شد کودکان از یک سالگی مخالفت کردن و به دنبال آن لجبازی را فرا می گیرند برای کودکان زیر دو سال توصیه می شود مدارا و سخت نگرفتن بهترین تصمیم است .همچنین هنگام بدخلقی و لجبازی بهترین روش پرت کردن حواس اوست.
3-تمرکز
شما باید از لجبازی کودک اطمینان پیدا کنید.برای مثال ممکن کودک شما آنقدر غرق در دنیای کارتون باشد که اصلا حرف شما را نشنیده باشد.قبل از اینکه از کودک درخواستی کنید مطمئن شوید کودک حرف و سخنان شما را متوجه می شود.بهتر است اگر غرق در بازی یا تماشای تلویزیون است در خواست خود را مطرح نکنید.
4-ایجاد حس استقلال
هنگامی که هدف کودک از لجبازی, رسیدن به حس استقلال است و قصد دارد تا در تصمیمات مشارکت داشته باشد.بهترین کار این است که با خلاقیت و آرامش به او فرصت دهید تا خودش به تصمیم درست برسد.
اگر او اسباب بازی های خود را جمع نمی کند.از او بخواید در تمییز کردن آینه به شما کمک کند و وقتی احساس کردید در حالت آرامتری قرار گرفته است و حس لحبازی در کم رنگ تر شده است از او بخواهید با یکدیگر سراغ جمع کردن اسباب بازی ها بروید.
5-تشویق و تمجید
تهدید کردن همیشه همراه با بار منفی است و معمولا چندان کارساز نیست اما کلمات تشویقی و حمایتی در کاهش لجبازی های آینده بسیار موثر است.هنگامی که او کار درست را انجام می دهد از او تعریف و تمجید کنید و او را تشویق به انجام کار درست کنید.این کار در دراز مدت به کودک آموزش می دهد که با انجام چه کارهایی مورد تشویق قرار می گیرد و این انگیزه ای برای انجام کار درست می شود.تشویق کردن باعث آرامش و نشاط کودک می شود.
6-جملات مثبت
استفاده از جملات مثبت که بار دستوری ندارند و بیشتر جنبه خبری دارند در آرام کردن کودک لجباز موثر است.جمله"تا زمانی که اتاقت را مرتب نکرده ای نمی توانی کارتون تماشا کنی"جمله ای با بار منفی و دستوری است که کودک را به سمت لجبازی سوق میدهد.شما می توانید از جمله ی جایگزین"هر موقع اتاقت را تمییر کردی با هم کارتون تماشا می کنیم" استفاده کنید.یک مکالمه مسالمت آمیز تاثیر زیادی در بهبود روابط شما دارد.
7-ابزارهای موثر برای آرام کردن
اگر کودک شما هنگام خواب لجبازی می کند می توانید یک موزیک آرامش بخش را انتخاب و همیشه قبل از خواب آن را پخش کنید.این حرکت هم در کیفیت خواب موثر است و هم یک علامت رمزی برای زمان خواب است.همچنین استفاده از موزیک شاد برای هنگامی که قصد دارد اتاق خود را مرتب کند نیز می تواند موثر واقع شود
8-واضح و شفاف صحبت کنید
هنگامی کودک در مقابل شما لجبازی می کند.بهتر است واضح و مشخص خواسته خود را با کودک در میان بگذارید.بهتر است خواسته خود را بدون لحن دستوری و با احترام بیان کنید.همچنین اگر هنگام درخواست به او لبخند بزنید و یا موهای او را نوازش کنید تاثیر مطلوبی به جا خواهد گذاشت.
9-قاطعیت و تابع مقررات
اگر برای کودک خود قوانی و مقرراتی تعیین کرده اید هرگز از آن ها عقب نشینی نکنید.کودک هنگامی که قاطعیت شما در پیروی از قوانین را مشاهده کند از شما الگوبرداری کرده و در انجام قوانین و رعایت مرزها دقت می کند.اگر شما هنگام لجبازی کودک تسلیم شده و قوانین را زیر پا بگذارید در حقیقت کودک یاد می گیرد با لجبازی می تواند از خط قرمزها عبور کرده و به خواسته های خود برسد.
10-روحیات کودک
کودکان نیز مانند بزرگسالان گاهی اوقات فشار روانی خاصی تحمل می کنند و این موضوع بر روی آرامش کودک اثر می گذارد و ممکن است باعث ناسازگاری او شود.این شرایط ممکن است تولد نوزاد جدید,رگ و میر و یا اسباب کشی به مکانی جدید باشد..
11-رابطه چشمی
هنگامی که می خواهید با کودک مذاکره کنید و یا درخواستی را به او گوشزد کنید بهتر است زانو زده و هم قد او شوید.همچنین ارتباط چشمی خود را با او ترک نکنید.رابطه ای برابر و چشم در چشم برای کودک بسیار مهم و حیاتی است
12-درک متقابل
اگر از کودک خود انتظار دارید به حرف های شما گوش کند و به دلایل شما احترام بگذارد باید بدانید این ارتباط متقابل است و شما نیز باید به سخنان او گوش دهید و دلایل او را بشنوید.همچنین برای فروکش کردن احساسات او بهتر است از جملاتی مانند"من می دانم احساس تو چیست" یا "من سعی می کنم تو را درک کنم "استفاده کنید تا کودک نیز از حالت دفاعی خود خارج شود.
13-حق انتخاب
همان طور که گفته شد قسمتی از لجبازی کودک به حس استقلال طلبی او باز می گردد. اگر کودک شما با شما لجبازی می کند سعی کنید با دادن حق انتخاب و گزینه هایی برای فکر کردن حواس او را پرت کنید.برای مثال هنگامی که کودک شما در برابر خوابیدن مقاومت می کند,شما از او بپرسید"حالا که وقت خوابت رسیده کدام قصه را دوست داری برای تو تعریف کنم؟".اگر هنگام خرید کفش به حرف های شما اهمیتی نمی دهد.چند مدل کفش برای او انتخاب کنید و از او بخواهید از میان آن ها کفش مورد نظرش را انتخاب کند.
بچه ها وقتی که احساس استقلال کنند و احساس کنند که مسئولیت کارهایشان با خودشان است، کمتر با شما مخالفت میکنند. البته مطمئنا لازم به یادآوری نیست که بچه ها از سن کم توانایی قبول مسئولیت را دارند.
14-جایگزین مناسب
اگر شما کودک خود را از انجام کاری یا داشتن وسیله ای منع می کنید و او همچنان لجبازی می کند,شاید با پیدا کردن یک جایگزین مناسب بتوانید وضعیت را کنترل کنید.اگر شما هنگامی که از او می خواهید دیگر به وسیله ای دست نزند,یک جایگزین سرگرم کننده پیشنهاد دهید,موضوع خود به خود حل میشود.
15-الگو باشید
اگر پدر و مادر جلوی فرزند خود شروع به لجبازی با یکدیگر کنند یا یکی از والدین همیشه سعی کند با لجبازی حرف خود را به کرسی بنشاند.این حرکت در ذهن کودک نقش میبندد و کودک می پذیرد که برای تاثیر گذاری و انجام خواسته های خود می تواند لجبازی کند.بهتر است سعی کنید در مقابل فرزندتان الگویی مناسب و فردی آزام باشید.
16-مذاکره
هنگامی که کودک لجبازی می کند بهتر است با احترام و آرامش سعی کنید با او صحبت کنید و علت لجبازی را جویا شوید.شما با این حرکت به او نشان خواهید داد برای او و دلایلش ارزش قائل هستید و به خواسته های او توجه می کنید.این به این معنا نیست که شما باید از موضع خود کوتاه بیایید به این معناست که برای مشکلات و طرزفکر او احترام قائل هستید و او را درک می کنید.توجه کنید که مذاکره نباید برای کودک این برداشت را داشته باشد که شما قصد دارید به او رشوه دهید یا اینکه گمان کند می تواند با قلدری کردن به خواسته های خود برسد
17-سکوت کنید
روش خاموشی روشی مورد تائید روانشناسان در مواجهه با لجبازی است.هنگامی که دلیل کودک برای لجبازی جلب توجه است.این روش تاثیر مطلوبی دارد.در این روش شما در مقابل لجبازی کودک هچ واکنش شنیداری,دیداری و یا کلامی نشان نمی دهید. هنگامی کودک واکنش و عکس العملی از شما دریافت نکند متوجه می شود رفتارش بیهوده است
18-تغذیه
مصرف بیش اندازه برخی مواد غذایی باعث تحریکات عصبی کودک می شود و باعث احساس نا آرامی در کودک می شود.همچنین استفاده بیش از اندازه از موبایل و رایانه در تشکیل امواج مخرب برای مغز موثر است.
بهتر است اجازه دهید کودک با عواقب بعضی تصمیمات خود رو به رو شود.اگر کودک می خواهد لباس نامناسبی برای رفتن به مهمانی بپوشد,به او اجازه دهید وقتی کودک در مهمانی متوجه شود دیگران مانند قبل از پوشش او تعذیف و تمجید نمی کنند خود به وسیله یک تجربه شخصی این موضوع را فرا میگیرد.
20-محرومیت و مجازات
اگر کودک شما به لجبازی کردن اداه داد شما می توانید او را از تماشای تلویزیون یا رفتن به پارک محروم کنید اما توجه داشته باشید که برای تاثیر درست محرومیت باید با همسر خود همراه بوده و کودک گمان نکند که این یک تهدید تو خالی است. همچنین در صورتی کودک بعد از چندبار تذکر به نق زدن و گریه کردن و جیغ ردن ادامه داد برای او توضیح دهید کدام یک از کارهایش اشتباه بوده و سپس او را در گوشه ای قرار داده و از او بخواهید به عنوان تنبیه آنجا بایستد.
21-با او همراه شوید
اگر کودک شما شروع به لجبازی کرده است برای او لطیفه ای تعریف کنید و سعی کنید او را به خنده بیاندازید. همچنین می توانید با تعریف کردن خاطرات کودکی او یا خودتان مسیر فکری او را تغییر دهید تا فرصت جمع و جور کردن ماجرا پیدا کردن راه حل را پیدا کنید.همچنین می توانیدآهنگ صدای خود را تغییر داده و موزون صحبت کنید. در این صورت کودک حواسش به سمت تفاوت حرف زدن شما می رود و باعث کاهش اثرات بدخلقی و لجبازی در کودک می شوید.
22-کم خوابی
به هم خوردن ریتم خواب کودک,کم خوابی و یا عوض شدن جای خواب کودک باعث بدخلقی کودک می شود و روحیه لجبازی کودک را تقویت می کند.به طور کلی استراحت کافی و مناسب باعث آرامش روحی کودک می شود
23-مراجعه به پزشک
اگر کودک شما لجبازی شدیدی را تجربه می کند و علائمی مانند گریه‌های بلند مدت و کبودی لب‌ها دارد بهتر است کودک به برای معاینه نزد پزشک ببرید تا بررسی های لازم بر روی کودک انجام شود
24-افراط و تفریط
در امر و نهی کردن و رعایت ان خود را دچار افراط و تفریط نکنید.گوشزد کردن و درخواست های زیاد شما از کودک موجب خستگی و کشمکش میان والدین و کودکان می شود.همچنین بیخیالی شما نسبت به یک موضوع باعث می شود کودک گمان کند شما نسبت به مسائل بزرگتر نیز به آرامی برخورد می کنید
25-ریشه یابی
سعی کنید علت لجباری های کودکتان را بیابید.هنگامی که ریشه مشکل را پیدا کرده و آن را علاج کنید ,باعث می شود از لجبازی های آتی جلوگیری کنید.اگر کودک شما با لجبازی در پی توجه است پس بهتر است به روش های دیگری به او نشان دهید تمام توجه و عواطف شما برای اوست و اگر ریشه در حس قدرت طلبی است بهتر است جایگزین های بهتری برای حس قدرت طلبی کودک پیدا کنید.
- نویسنده : هانیه جلالی
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
جمعه 20,دسامبر,2024